Περιοχές με αρχαιολογικό ενδιαφέρον υπάρχουν και σε αυτό το κομμάτι του νησιού. Στην Κάτω Ζάκρο, στα ανατολικά παράλια της νήσου βρισκόταν ένα πολυτελές μινωικό ανάκτορο. Καλύπτοντας έκταση περίπου 8 στρεμμάτων διέθετε χώρους διαμονής, μεγάλες αυλές, αποθήκες κι εργαστήρια. Αποτέλεσε σημαντική ναυτική βάση και ορμητήριο για τα εμπορικά ταξίδια των μινωιτών προς την Αίγυπτο και τους λαούς της ανατολικής Μεσογείου. Πολύ κοντά βρέθηκαν λατρευτικά ιερά και νεκροταφείο στο λεγόμενο Φαράγγι των Νεκρών, ένα επιβλητικό φαράγγι με κάθετα τοιχώματα γεμάτα σπηλιές.

 Κοντά στο παραλιακό χωριό Αγία Φωτιά στα νότια του νομού βρέθηκε νεκροταφείο κι ένα κτήριο μεγάλο με πολλά δωμάτια, κεντρική αυλή και τείχος από τη μινωική περίοδο. Στη θέση Γουρνιά (ΝΑ του Αγίου Νικολάου) βρίσκεται μια από τις καλύτερα διατηρημένες μινωικές εγκαταστάσεις. Πρόκειται για τα ερείπια πόλης, που περίπου χρονολογείται στα 1450 π.Χ. Μπορεί κανείς να δει ανάμεσα στα στενά δρομάκια τα θεμέλια οικιών και ενός παλατιού στην κορυφή του λόφου. Ο αρχαιολογικός χώρος του Δρηρού αποτελείται από δύο αρχαϊκές ακροπόλεις με χώρο αγοράς μεταξύ τους, ένα ναό αφιερωμένο στον Απόλλωνα και μία ελληνιστική κρήνη.

 Στην αρχαϊκή εποχή χρονολογείται η δωρική πόλη Λατώ, που άκμασε από τον 8^ο ως τον 2^ο αιώνα π.Χ. και υπήρξε από τις ισχυρότερες πόλεις της Κρήτης. Η Λατώ ήταν η πατρίδα του Νεάρχου, του ναυάρχου του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Από αυτήν σήμερα υπάρχουν λείψανα των τειχών, των οικιών και των καταστημάτων, που καλύπτουν όλη την περίοδο ζωής της. Από το μεσαίωνα σώζονται τμήματα των βυζαντινών τειχών στη Σητεία και των ενετικών τειχών στη Σπιναλόγκα και στην Ιεράπετρα.

 Ενδιαφέρουσες μονές και μοναστήρια μπορεί να βρει κανείς σε όλη την έκταση του νομού και μερικά από αυτά χρονολογούνται στη βυζαντινή και στη μεταβυζαντινή εποχή. Η Μονή Τοπλού ή Παναγία Ακρωτηριανή, ανατολικά της Σητείας, είναι του 15^ου αιώνα. Χτίστηκε σαν πραγματικό φρούριο της ενετοκρατίας και αφιερώθηκε στον Άγιο Ιωάννη Θεολόγο. Αρχικά λεγόταν Ακρωτηριανή, ενώ το Τοπλού το πήρε επί τουρκοκρατίας (τοπ = κανόνι). Ανάμέσα στα κειμήλια του μοναστηριού είναι μια επιγραφή του 2^ου αιώνα και μια εικόνα του 18^ου του Ιωάννη Κορνάρου. Επίσης κοντά στο χωριό Κριτσά βρίσκεται η μονή της Παναγίας της Κεράς με σημαντικές τοιχογραφίες του 14^ου και 15^ου αιώνα στη δίκλιτη εκκλησία, ενώ σώζονται και τα κατάλοιπα των κελιών των μοναχών.